Zenci,
antropolojide insanların ayrıldığı ırklardan biri. Genel olarak zenci
sözcüğü yalnızca bir ırkı değil, derileri kara olan tüm insanları
kapsar. Zenci sözcüğü yerine siyah ya da siyahî sözcükleri de
kullanılır. Batılı devletlerde yaygın olarak kullanılan Afro (Afrikalı)
ve Karayipli sözcükleri de zaman zaman Türkçe'de kullanılır.
Zenci sözcüğü Türkçe'ye Arapça'dan geçmiştir. Arapça zenc sözcüğü
"siyah" anlamına, zenci sözcüğü "siyahî" anlamına gelir. Günümüzde
hakaret kabul edilerek kullanılmayan "negro" sözcüğü Latince niger
(siyah) sözcüğünden İspanyolca ve Portekizce'ye geçmiştir. Köle ticareti
ile özdeşleşen bu sözcük Türkçe'ye zaman zaman zenci olarak çevirilse
de Arapça kökenli "zenci" (siyahî) sözcüğü ile "negro" sözcüğü arasında
anlam benzerliği haricinde bir dilbilimsel ilişki yoktur ve zenci
kelimesi Türkçe'de hakaret anlamı taşımaz. Bununla birlikte zaman zaman
kullanımından kaçınılır. Zenci ırıkın en belirgin oratak özelliği,
derinin, iris vetüylerin bol miktarda melamin boya maddesi içermesi
nedeniyle koyu renkli oluşudur. Renk sarı-kahverengi ya da kırmızdan,
abanoz siyahına dek değişir. Bu koyu renkler Güneş ışınlarını soğurarak
deri altındaki dokuları korurular. Öte yandan vücuttaki çok sayıdaki
ter bezleri ısının dağılmasını sağlar. Deride çok az kıl bulunur.
Saçlar genellikle kıvırcık, bazen de biber tanesi biçiminde örgülüdür.
Ağız bölümleri oldukça etli, dişleri ise çok kuvvetlidir; çene
kemikleri çok sağlam olup, uzun ve dışarı çıkıktır. Dudakları kalın ve
sarkık; kulaklar küçüktür. Burnun aşırı geniş oluşu da sıcak ve
özellikle nemli-nemli sıcak ortama uyma özelliğine bağlanır. Zenciler,
ekvator ortamı ve bu ortamın orman, savan, çöl gibi çeşitli
değişikliklerine uyma bakımından kendi içinde derin farklılıklar
gösterir. Afrika, Asya ve Avustralya?ya yayılımış olan zecilerde
birbirinden farklıdır.
Beyaz ırkta ve Sarı(Çin ve benzeri) ırkta olduğu gibi, Zencilerde de
melezler görülür. Buna karşın zenciler, dünyada en az karışan, büyük
göçlerle ana karakterini yitirmeyen ırklardan biridir. Zencilerin ana
yurdu Afrika anakarası olmakla birlikte, tarih öncesi zamanlardaki
göçlerle birçok kol, Güney Asya ve Avustralya ile Büyük Okyanus?taki
adalara geçti. Zencilerin ayrıldığı başlıca soy dalları şunlardır: Batı
kıyılarında yaşayan Zencilerin derileri koyu kahverengi ile siyah
arasında değişir. Bunların kafası küçük ve uzunca, yüzleri basık,
boyları ve kolları uzuna yakın, bacakları kısadır. Liberya?daki Kru,
Nijeryadaki İbo ve Lvajlar bu soyun tipik örnekleridir. Aşağı Nil
bölgesindeki Zenciler, Batı Afrikalı Zencilere benzer. Bir bölümü, beyaz
ırktan olan hami soyuyla karışıktır. Nile çevresinde yaşayan bu
Zencilere Nilotik adı verilir.
Nil boylarında byaz ırkla karışan Zencilerin bir kolu da Mısır
Halkının bir bölümünü oluşturan Fellahlardır. Kuzeydoğu Afrika?da,
özellikle Kenya?da yaşayan Zenciler de Nilotiklere benzer. Bunlardan
Masai, Nandi ve Suk boyları Hami soyuna ait özellikler gösterir. Bu
arada Kuzeydoğu Afrika ile, Kuzeybatı Afrikada Sudan ve Senegal
boyları, Zenci ırkının tipik örnekleridir. Bunların boyları daha uzun,
vücuttları biçimli, derileri koyu kahverengidir. Asya Zencileri:
Genellikle başka ırklara karışmıştır. Hindistan?daki Toda, Tamil ve
Vedalar Beyaz ırk ile Zenci ırkın karışmasından ortaya çıkmadır. İnce
çizgili, ince dudaklı ve düz saçlıdırlar. Malay Yarımadası?ndaki
Semanglar ile Filipinler'deki Aetalar, kısa boylu ufak yapılıdırlar.
Bunlara Asya Pigmeleri adı verilir. Bu arada Yeni Gine ile Borneoda
yaşayanlar da Zenci ırkındandırlar.
Okyanusya Zencileri: Burada yaşayan Zenciler her iki ırkla da
karışıktırlar. Yeni Gine ve Borneoda olduğu gibi bunlar da Küçük Zenci
koluna Bağlıdırlar. Negrito adı verilen bu Zencilerden Samoa, Solmon ve
Havai Adaları?nda yaşayanlar Sarı ırk(Çin ve benzeri) ve Beyaz ırkla
karışmıştır. Renkleri açık kahverengi, boyları uzun ve düzgündür.
Avustralya yerlileri de Zenci-Beyaz karışımıdır. Amerika Zencileri:
Zenciler ayrıca Güney ve Kuzey Amerikada da önemli topluluklar
oluştururlar. Bunlar anakaranın yerlisi değil, köle ticareti yoluyla
götürülen Zencilerdir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder